Witaminy

Witaminy to grupa organicznych związków chemicznych o różnorodnej budowie, niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania żywego organizmu. Mogą być pochodzenia naturalnego lub otrzymywane syntetycznie. Witaminy są egzogenne, co oznacza, że organizm ich nie wytwarza, w związku z czym muszą być dostarczane z pokarmem najczęściej w postaci prowitamin. Wyjątkiem jest możliwość pozyskania przez organizm śladowych ilości witaminy D, produkowanej w skórze przy oddziaływaniu promieniowania słonecznego oraz witaminy z grup B i K za sprawą funkcjonowania specyficznych bakterii w przewodzie pokarmowym.

Witaminy nie pełnią w organizmie funkcji odżywczych ani energetycznych, a jedynie regulacyjne - działając jako biokatalizatory procesów metabolicznych w komórkach.

Brak lub znaczny niedobór określonej witaminy w organizmie to awitaminoza, niedobór – hipowitaminoza, zaś nadmiar – hiperwitaminoza. Dzięki badaniom nad rolą witamin, odkryto m.in. przyczyny niektórych chorób takich jak: beri beri, niedokrwistość, krzywica, kurza ślepota i szkorbut, na którego ze względu na brak witaminy C przez wieki podczas długich rejsów dalekomorskich umarło setki tysięcy marynarzy.

Pierwszą odkrytą witaminą była witamina B1, która została wydzielona przez polskiego biochemika Kazimierza Funka w 1913 roku; jemu również zawdzięczamy nazwę tej grupy związków - z j. łac. vīta – ‘życie’ i amina (witamina B1 zawierała grupę aminową)

Witaminy sklasyfikować możemy ze względu na rozpuszczalność: dzielą się na witaminy rozpuszczalne w tłuszczach (witaminy A, D, E i K) i rozpuszczalne w wodzie (witaminy B i C).

W artykułach poniżej znajdują się szczegółowe opisy witamin wraz z ich funkcjami:

Źródła: