.png)
Chrom (łac. chromium) został odkryty już w 1797 roku, jednak dopiero badania naukowe przeprowadzone w latach 60. ubiegłego wieku wykazały, że spełnia on bardzo ważną rolę w organizmie człowieka, biorącym udział w wielu procesach. W organizmie występuje w śladowych ilościach, dostarczany w bezpiecznych ilościach wpływa na metabolizm glukozy białek i kwasów tłuszczowych. Często występuje w suplementach diety wspomagających odchudzanie. Niekorzystny dla człowieka jest zarówno niedobór chromu jak i jego nadmiar. Jakie są ich przyczyny? Jakie dają objawy i skutki? Jak się je leczy?
Funkcje chromu w organizmie
Chrom bierze znaczny udział w procesie metabolizmu
glukozy w organizmie, jest składnikiem czynnika tolerancji glukozy (GTF
- glucose tolerance factor). GTF produkowany jest w wątrobie i uwalniany do
krwi w chwili podniesienia poziomu glukozy. Transportuje ją do komórek ciała
wraz z insuliną, ułatwia też przyswajanie glukozy przez komórki. Chrom jest
również istotnym elementem wielu enzymów trawiennych, bierze czynny udział
w metabolizmie białek oraz w syntezie kwasów tłuszczowych. Zmniejsza tym
samym ryzyko wystąpienia miażdżycy oraz obniża stężenie złego cholesterolu,
jednocześnie zwiększając stężenie "dobrego" cholesterolu HDL. Chrom
wchodzi w skład RNA, prawdopodobnie też bierze udział w stabilizacji jego
struktur. Badania wykazały także wpływ chromu na procesy antyoksydacyjne i
immunologiczne, ma on również znaczenie w syntezie hormonów i witamin. Chrom
wykorzystuje się także u pacjentek cierpiących na zespół policystycznych
jajników (PCOS) - sprzyja obniżeniu BMI, poprawia metabolizm i zwiększa szanse
na wystąpienie owulacji i regularnych miesiączek.
Wpływ chromu na skuteczność
działania insuliny wykazuje pośredni wpływ na łagodzenie procesów wywołujących
zaburzenia kognitywne (poznawcze) i otępienie. Niektóre badania medyczne
wskazują także że suplementacja chromu przynosi pozytywne rezultaty u pacjentów
z zaburzeniami neurodegeneracyjnymi, takimi jak choroba alzheimera i choroba
Parkinsona. Pierwiastek może się również okazać pomocny dla osób mających
problemy z koncentracją, pamięcią, nauka, hormonami płciowymi i kontrolą
apetytu. Wykazuje także działanie przeciw lękowe i antydepresyjne
- badania kliniczne wykazały, że podnosi on poziom serotoniny oraz wpływa na
uwalnianie kortyzolu. Chrom w połączeniu ze zbilansowana dietą oraz wysiłkiem
fizycznym w świetle niektórych badań może się okazać pomocny w walce z nadwagą
i otyłością.
U osób zdrowych bezpieczna i
polecana dawka chromu w diecie wynosi od 0,05 do 02 mg na dzień. Osoby, u
których występuje wyższe zapotrzebowanie na chrom powinny go spożywać w dawce
nieprzekraczającej 250 μg/dzień. Wchłanianie tego pierwiastka zwalnia się pod
wpływem działania fitynianów, cynku, wapnia i żelaza a zwiększa wraz ze
spożyciem witaminy C, aminokwasów, niacyny i szczawianów. Badania wykazały, że
wchłanianie chromu z przewodu pokarmowego wynosi od 0,4 do 2,5%.
Przyczyny i skutki niedoboru chromu
Jest wiele przyczyn wystąpienia niedoborów chromu, jedną z głównych jest zła dieta, bogata w niezdrową, wysoce przetworzoną żywność, która zawiera dużo mniejszą ilość składników mineralnych. Z organizmu chrom wydalany jest głównie z moczem, w niewielkim stopniu także z żółcią i potem - jego utracie sprzyjają więc nadmierne jego wydalanie, m.in. na skutek wzmożonej aktywności fizycznej i nadmiernej potliwości. Niedobory chromu mogą wystąpić u kobiet w ciąży i karmiących piersią, u osób chorych na cukrzycę oraz stosujących różne suplementy diety na własne rękę.
Do objawów niedoboru
chromu należą:
- bóle głowy;
- rozdrażnienie;
- nieuzasadnione zmęczenie lub zniechęcenie;
- zwiększony apetyt na słodycze - z tej przyczyny jest jednym z czynników mogących wywołać cukrzycę lub miażdżycę.
Na zbyt mały poziom chromu
wskazywać mogą również: nietolerancja glukozy, hiperinsulinomia, obecność
glukozy w moczu, insulinoodporność, obniżona liczba IR, zaburzeni wzrostu,
zaburzenia lipidowe, neuropatia lub encefalopatia.
Przyczyny i skutki nadmiaru chromu
Nadmiar chromu w naturalnych
warunkach zdarza się bardzo rzadko - jest to spowodowane dość szybkim
wydalaniem chromu z organizmu. Nadmiar chromu związany jest zatem
najczęściej z jego nadmierną podażą w trakcie suplementacji wdrożonej na własny
rachunek - bardzo często "aby schudnąć". Nadmiar chromu pogarsza
wchłanianie żelaza, co może doprowadzić nawet do anemii. Wykazuje także
działanie mutagenne - stwarza realne ryzyko wystąpienia uszkodzeń struktur DNA,
z tej przyczyny może być powodem wystąpienia choroby nowotworowej. Pogarsza się
również wchłanialność cynku, zwiększa się ryzyko wystąpienia wrzodów
dwunastnicy i żołądka.
Dieta
Chrom w żywności występuje dosyć
często, w naturalnej formie jest najzdrowszy. Za główne źródła chromu uznane
są: sery; pieczywo pełnoziarniste; orzechy (szczególnie brazylisjkie); małże;
szparagi; grzyby; drożdże; ostrygi; piwo; kolby kukurydzy; gotowana wołowina;
żółtka jaj; brokuły; pomidory; gruszki; suszone daktyle; owoce. Dobrze
zbilansowana, przeciętna dieta powinna dostarczyć chrom w odpowiedniej i
bezpiecznej ilości.
Diagnostyka i leczenie
W celu zdiagnozowania nieprawidłowości
związanych z obecnością chromu wykonuje się badanie laboratoryjne składu krwi,
rzadziej badaniu poddaje się mocz. Leczenie w pierwszej kolejności polega na
ustaleniu przyczyny wystąpienia niedoboru lub nadmiaru chromu oraz jej
wyeliminowaniu. Lekkie niedobory próbuje leczyć się poprzez wdrożenie
odpowiedniej diety, względnie poprzez podawanie doustnych suplementów. Poważne
niedobory oraz nadmiary chromu mogą wymagać leczenia szpitalnego.
MG
Źródła:
- medonet.pl
- medme.pl
- medicover.pl
- diag.pl
- portal.abczdrowie.pl
- doz.pl
- wapteka.pl
- mp.pl