Internet jest dziś tak oczywisty, że trudno sobie wyobrazić świat bez niego. Codziennie korzystamy z niego do komunikacji, pracy, nauki i rozrywki. Jednak droga do powstania globalnej sieci była długa i pełna zwrotów akcji – od tajnych projektów wojskowych, przez akademickie eksperymenty, aż po eksplozję popularności w latach 90. W tym artykule przyjrzymy się najważniejszym etapom tej historii.
Korzenie Internetu – zimna wojna i ARPANET
Pierwsze prace nad siecią komputerową rozpoczęły się w latach 60. XX wieku w Stanach Zjednoczonych. W czasie zimnej wojny amerykańska agencja ARPA (Advanced Research Projects Agency) szukała sposobu na stworzenie odpornej na ataki nuklearne sieci komunikacyjnej.
W 1969 roku powstał ARPANET, pierwsza sieć komputerowa oparta na technologii pakietowego przesyłania danych. Jej unikalną cechą była decentralizacja – zamiast jednej centralnej jednostki, dane mogły podążać różnymi trasami. Początkowo połączono cztery komputery: na Uniwersytecie Kalifornijskim w Los Angeles (UCLA), Stanford Research Institute, Uniwersytecie Kalifornijskim w Santa Barbara i Uniwersytecie Utah.
Pierwsza wiadomość wysłana przez ARPANET była prosta i brzmiała: „LO”. Miało to być słowo „LOGIN”, ale system zawiesił się po dwóch literach – i tak rozpoczęła się historia Internetu.
Lata 70. i 80. – narodziny protokołów i początek globalizacji
Aby różne sieci mogły ze sobą współpracować, potrzebne były wspólne zasady komunikacji. W 1974 roku Vinton Cerf i Robert Kahn opracowali protokół TCP/IP (Transmission Control Protocol/Internet Protocol), który w 1983 roku stał się standardem. To był moment narodzin „Internetu” w dzisiejszym rozumieniu.
W latach 80. Internet wciąż był domeną wojska i środowiska akademickiego. Powstawały kolejne sieci badawcze, a ARPANET stał się fundamentem szerszej infrastruktury. W 1983 roku wydzielono z niego MILNET, przeznaczony dla wojska, podczas gdy część naukowa pozostała otwarta dla uczelni i instytutów badawczych.
W tym czasie pojawiły się także pierwsze aplikacje, które dziś uważamy za podstawowe elementy Internetu:
- e-mail (1971, Ray Tomlinson),
- FTP do przesyłania plików,
- Usenet – forum dyskusyjne, przodek współczesnych mediów społecznościowych.
Lata 90. – Internet trafia „pod strzechy”
Przełomowym momentem była praca Tima Bernersa-Lee, brytyjskiego informatyka z CERN. W 1989 roku opracował on koncepcję World Wide Web (WWW) – systemu łączenia dokumentów hipertekstowych za pomocą tzw. linków. W 1991 roku uruchomił pierwszą stronę internetową.
Kolejnym kluczowym krokiem było pojawienie się przeglądarek graficznych. W 1993 roku studenci z Uniwersytetu Illinois stworzyli przeglądarkę Mosaic, a później Netscape Navigator. Dzięki nim Internet stał się przyjazny dla zwykłego użytkownika.
W połowie lat 90. powstały pierwsze wyszukiwarki (AltaVista, Yahoo!), a w 1998 roku Google. Internet zaczął dynamicznie rosnąć – w 1993 roku istniało 600 stron internetowych, a w 1997 roku już ponad milion.
XXI wiek – era mediów społecznościowych i smartfonów
Na początku nowego stulecia Internet zaczął zmieniać nie tylko komunikację, ale i całe społeczeństwo. Pojawiły się platformy społecznościowe: najpierw Friendster i MySpace, a później giganty takie jak Facebook (2004), YouTube (2005), Twitter/X (2006) czy Instagram (2010).
Równocześnie rozwój technologii mobilnych sprawił, że Internet przestał być „przywiązany” do komputera. W 2007 roku Apple wprowadził iPhone’a, a wraz z nim rozpoczęła się era smartfonów. Od tego momentu Internet stał się wszechobecny – w kieszeni, w samochodzie, w zegarku.
Powstały również nowe modele biznesowe: e-commerce (Amazon, Allegro), streaming muzyki i filmów (Spotify, Netflix), czy ekonomia współdzielenia (Uber, Airbnb).
Współczesność i przyszłość Internetu
Dziś Internet to ponad 5 miliardów użytkowników na całym świecie. Technologie takie jak chmura obliczeniowa, Internet Rzeczy (IoT), sztuczna inteligencja i 5G otwierają kolejne możliwości.
Jednocześnie pojawiają się wyzwania: cyberbezpieczeństwo, prywatność, fake newsy, uzależnienia cyfrowe czy monopolizacja usług przez gigantów technologicznych.
Przyszłość Internetu może iść w wielu kierunkach – od rozwoju tzw. metaverse, przez integrację z rzeczywistością rozszerzoną (AR) i wirtualną (VR), po dalszą decentralizację dzięki technologii blockchain.
Podsumowanie
Historia Internetu to fascynująca opowieść o tym, jak eksperyment wojskowy przekształcił się w najważniejsze medium komunikacji w dziejach ludzkości. W ciągu zaledwie kilku dekad Internet zmienił gospodarkę, kulturę, naukę i nasze codzienne życie. Można przypuszczać, że jesteśmy dopiero na początku tej drogi – i kolejne rewolucje dopiero nadejdą.
dr Mariusz Gwardecki