Polska Kazimierza Wielkiego

Z Lekcji dowiesz się:

  • czym była uczta u Wierzynka;
  • poznasz postać Kazimierza Wielkiego i jego dokonania;
  • poznasz pierwszą polską uczelnię.

Polska w XI-XIV wieku 

Władysław Łokietek
Po śmierci Bolesława Chrobrego zaczął się trudny okres dla Polski. Piastowie rywalizowali ze sobą o władzę, na polskie ziemie napadali sąsiedzi, zniszczone zostało Gniezno, funkcję stolicy przejął Kraków. 
W 1138 roku Bolesław Krzywousty podzielił Polskę między swoich synów - od tego momentu na ziemiach polskich funkcjonowały niezależne od siebie małe księstwa. 
Ziemie Polskie ponownie zjednoczył Władysław Łokietek, który w 1320 roku został koronowany na króla Polski. 




Kazimierz Wielki

Kazimierz Wielki
W 1333 roku koronę królewską otrzymał syn Władysława Łokietka - Kazimierz Wielki. 
Król wiedział, że konflikty będą utrudniać funkcjonowanie państwa, zależało mu na zachowaniu pokoju - Kazimierz starał się prowadzić pokojową politykę, zawierał korzystne dla Polski sojusze. 
Z rozkazu króla budowano murowane i kamienne zamki, otaczano też miasta murami obronnymi. Wiele budowli powstało w miejscach dawnych grodów. Dzięki temu do dziś mówi się, że “Kazimierz Wielki zastał Polskę drewnianą a zostawił murowaną”. 
Kazimierz Wielki zakładał nowe miasta i wsie na ważnych szlakach handlowych, dzięki temu mieszkańcy bogacili się na handlu. 
Jednym z najcenniejszych surowców w średniowieczu była sól. Kazimierz Wielki zwiększył dochody królestwa poprzez wydobycie i sprzedaż soli. 
Król Kazimierz rządził Polską przez 37 lat, za swoje dokonania otrzymał przydomek „Wielki”. Nie posiadał syna – był ostatnim władcą z rodu Piastów.

Uczta u Wierzynka


W 1364 roku Kazimierz Wielki zorganizował w Krakowie zjazd władców europejskich. Wśród gości znaleźli się m.in. cesarz rzymski Karol IV Luksemburski oraz król Węgier Ludwik Andegaweński.
Rada miejska Krakowa urządziła wystawną ucztę u mieszczanina Mikołaja Wierzynka - informacje o przepychu i wspaniałych potrawach obiegły całą Europę. 

Akademia krakowska

Uniwersytet Jagielloński
Zdjęcie z 1930r.
Do XIV wieku mieszkańcy Polski chcąc kształcić się na uniwersytetach musieli wyjeżdżać za granicę, często do Włoch lub Francji. 
Kazimierz Wielki zdawał sobie sprawę, że państwo potrzebuje wykształconych specjalistów: urzędników, prawników i lekarzy. W 1364r. założył w Krakowie pierwszą polską uczelnię wyższą - Akademię Krakowską.
Uczniowie Akademii Krakowskiej byli żakami (chłopcami powyżej 14 roku życia, dziewczęta nie mogły studiować). Studiowanie było kosztowne, żacy najczęściej pochodzili z rodzin rycerskich lub mieszczańskich.
Uczelnia założona przez Kazimierza Wielkiego istnieje do dziś, obecnie nosi nazwę: “Uniwersytet Jagielloński”, kobiety mogą na nim studiować od 1897 roku. 

Polska Kazimierza Wielkiego

Polska w porównaniu do czasów Bolesława Chrobrego bardzo zmieniła się pod względem terytorialnym:

Polska za panowania Kazimierza III Wielkiego (1333–1370)
Źródło: Poznaniak, Wikimedia Commons CC 3.0

Lekcja dostępna na YouTube: 


dr Mariusz Gwardecki

Lekcja historii dla klasy 4 opracowana na podstawie podręcznika Nowa Era "Wczoraj i dziś".
W artykule użyto grafiki zaczerpnięte z portalu PNGWING oraz domeny publicznej.