 |
| Źródło: Strobilomyces, Wikimedia Commons, CC 3.0 |
Kurka jest nazwą dużo bardziej zaznaną niż jej nazwa właściwa - Pieprznik jadalny (łac. Cantharellus cibarius Fr). Znany jest też jako liszka, lisiczka, lisica, stągiewka lub kurza noga, bywa także nazywana "grzybem żydowskim" (jest koszerna). Kurki są charakterystycznymi grzybami wyróżniającymi się żółtą barwą, która przechodzi od blado-żółtej do rdzawo-żółtej. Młode grzyby posiadają wypukłe kapelusze, które stają się wklęsłe i większe. Grzyby "dorosłe" mają pofalowany, lejkowaty kształt kapelusza. Trzon grzyba stopniowo zwęża się ku dołowi, jest też jaśniejszy od kapelusza. Środek kurki jest mięsisty, jasny o piaskowej barwie.
W naturalnych warunkach kurki występują na piaszczystych glebach, pokrytych igłami świerkowymi lub sosnowymi, można je również spotkać w lasach mieszanych w gęstym mchu. Występują pomiędzy czerwcem a październikiem - czynnikiem warunkujących ich występowanie jest poziom wilgotności w lesie. Podobnie do innych grzybów, najszybciej owocują w wilgotne i ciepłe dni.
Kurka posiada niejadalny odpowiednik - lasówkę pomarańczową, zwaną przez grzybiarzy fałszywą kurką. Można ją rozpoznać po gęstszych blaszkach i ciemniejszych owocnikach. Nie jest jednak silnie toksyczna, a więc zjedzenie pojedynczej sztuki nie powinno być groźne dla zdrowia.
Wartości odżywcze
Wiele mówi się o tym, że grzyby nie posiadają składników odżywczych, a ich głównym czy też jedynym walorem jest smak. Kurka łamie ten schemat dzięki zawartości wielu składników odżywczych, choć w 90% składa się z wody, znaleźć w niej można jednak:
- witaminy: B1, B6, D, ryboflawinę, niacynę, kwas foliowy;
- minerały: żelazo, wapń, magnez, potas, fosfor, cynk, sód; miedź; mangan;
- składniki odżywcze: białka, tłuszcze (w tym nienasycone kwasy tłuszczowe); węglowodany, błonnik.
Warto wiedzieć, że kurki zawierają więcej beta-karotenu niż marchew i pomidor; znajdziemy w nich więcej witaminy B1 niż w drożdżach piekarskich. Wspomniane wyżej białko stanowi aż 9,9% masy grzyba.
Właściwości prozdrowotne
Kurki polecane są w przypadkach walki z pasożytami, bakteriami i wirusami. Wynika to z zawartości w ich składzie hitinmannozy - substancji odpowiedzialnej za zwalczanie robaków oraz uszkadzającej jajeczka pasożytów. Właściwości antybakteryjne dotyczą szczególnie bakterii powodujących zatrucie pokarmowe, oraz gronkowca złocistego. Zwartość kwasu trametonolinowego sprawia, że można je wykorzystywać w leczeniu problemów z wątrobą. Wspomniane substancje obecne w kurkach są jednak wrażliwe na działanie temperatury 55 stopni Celsjusza i wyższej oraz na sól - aby wykorzystywać ich właściwości lecznicze, grzyby należy najpierw wysuszać na słońcu przez 3-5 dni. (dopóki nie zmienią swej barwy na brązową).
Dzięki wysokiej zawartości żelaza kurki korzystnie wpływają na krążenie krwi i prawidłowe funkcjonowanie mózgu. Zmniejszają szansę na wystąpienie takich chorób jak demencja lub choroba Alzheimera. Zawartość miedzi wpływa korzystnie na wydzielanie niektórych enzymów trawiennych. Dzięki zawartości witaminy D3 kurki są pożądanym składnikiem diety u osób zmagających się z cukrzycą typu 2 - poprawiają wrażliwość na insulinę. Grzyby będą również korzystnie wpływać na problemy skórne - w tym na walkę z trądzikiem. Zawarta w nich niacyna wpływa na redukcję wszelkich stanów zapalnych skóry, w tym zaczerwień i podrażnień. Wspomagają pracę oczu oraz mięśni.
Przygotowanie i przechowywanie
Kurki przed spożyciem należy dokładnie oczyścić - najlepiej zrobić to metodą "na sucho" przy użyciu pędzelka. Dzięki temu grzyby nie nasiąkną wodą i nie zmienią swojego smaku - ze względu na dosyć małe rozmiary grzybów jest to jednak proces pracochłonny.
Kurki należy właściwie przechowywać, aby nie dopuścić do rozwozu szkodliwych dla organizmu drobnoustrojów wytwarzających toksyny. Zaleca się przechowywać kurki do 7 dni w temperaturze 5 stopni C., lub do 2 dni w temperaturze 18 stopni C. Dobrym i sprawdzonym sposobem jest również ususzenie grzybów lub ich zamrożenie.
Przeciwskazania
Pomimo, że kurki są zdecydowanie zdrowszą odmiana grzyba mają swoją ciemną stronę, którą jest ciężkostrawność. Przez obecność w ich składzie chityny zalegają w układzie trawiennym - z tego powodu nie powinny ich spożywać dzieci poniżej 7 roku życia oraz osoby starsze i mające problemy wątrobowe.
MG