Jadwiga i Jagiełło - unia polsko-litewska

 Z Lekcji dowiesz się:

  • poznasz postacie Jadwigi Andegaweńskiej oraz Władysława Jagiełły.
  • poznasz przyczyny i skutki zawarcia unii polsko-litewskiej.

Ludwik Andegaweński (Węgierski)

Ludwik Andegaweński

Kazimierz Wielki nie posiadał syna. Jeszcze za swojego życia król porozumiał się z władcą Węgier - Ludwikiem Andegaweńskim;
zgodnie z ustaleniami: w przypadku śmierci Kazimierza Wielkiego władzę w Polsce przejąć miał Ludwik.
W 1370r. po śmierci Kazimierza Wielkiego władzę objął Ludwik Andegaweński, władca Węgier. Ludwik również nie miał syna, starał się przekonać polskie elity aby po jego śmierci władzę objęła jego córka - Jadwiga. 





Jadwiga - król Polski

Jadwiga Andegaweńska
W 1384r. na króla Polski koronowano Jadwigę, która miała zaledwie 12 lat. 
Jadwiga Andegaweńska była wzorem średniowiecznego władcy - podejmowała mądre decyzje troszcząc się o swoich poddanych. Była również doskonale wykształcona, znała kilka języków (m.in. łacinę, włoski i niemiecki), potrafiła czytać, pisać, interesowała się muzyką i śpiewem. 
Królowa Jadwiga oddała swoją własną biżuterię i drogocenne suknie aby finansowo wesprzeć działanie podupadłej Akademii Krakowskiej - dzięki temu wsparciu uczelnia stała się jednym z najlepszych uniwersytetów w Europie. 
Jadwiga słynęła ze swojej pobożności, w XX wieku uznano ją za świętą Kościoła katolickiego. 

Zakon Krzyżacki

Herb Zakonu Krzyżackiego
Zakon krzyżacki to niemiecki zakon rycerski powstały w Jerozolimie. Właściwa nazwa: Zakon Szpitala Najświętszej Marii Panny Domu Niemieckiego w Jerozolimie (łac. Ordo domus Sanctae Mariae Theutonicorum). Zakon Krzyżacki jest jednym z trzech największych, obok joannitów i templariuszy, chrześcijańskich zakonów rycerskich powstałych w średniowieczu w XI-XII wieku. Zakony rycerskie powstawały aby wesprzeć zbrojne wyprawy Europejczyków do Ziemi Świętej mające na celu odbić ją z rąk muzułmanów, wyprawy te nazywamy wyprawami krzyżowymi - symbolem wypraw był krzyż, który stał się też symbolem zakonów rycerskich.  Kiedy wyprawy krzyżowe się zakończyły zakony poszukiwały nowego miejsca do osiedlenia się.
Zakon Krzyżacki został zaproszony na ziemie polskie przez księcia mazowieckiego - Konrada Mazowieckiego w 1226r. Książe nadał krzyżakom Ziemię Chełmińską, powierzył im zadanie obrony Mazowsza przed najazdami pogańskich Prusów. 
Krzyżacy w ciągu kilku dziesięcioleci podbili ten lud, na jego ziemiach zbudowali silne państwo, które z czasem zaczęło zagrażać Polsce i Litwie.

Władysław Jagiełło 

Władysław Jagiełło
Już dwa lata po koronacji Jadwigi zaczęto szukać dla niej odpowiedniego męża. Jako 12-letnia dziewczynka w realiach średniowiecza była już gotowa do ślubu. O jej rękę starało się kilku kandydatów, spośród nich wybrano władcę Litwy - wielkiego księcia litewskiego - Władysława Jagiełłę. 
Polskę i Litwę łączyło zagrożenie ze strony Zakonu Krzyżackiego, który najeżdżał i pustoszył pograniczne tereny obu państw. Litwini byli wciąż poganami - Krzyżacy najeżdżali ich ziemie pod pozorem nawracania na chrześcijaństwo.
Jagiełło zabiegał o sojusz z Polską celem obrony kraju przez Krzyżakami, Polsce zależało na odzyskaniu Pomorza Gdańskiego zajętego przez zakon. 


Unia polsko-litewska w Krewie

Dokument unii polsko-litewskiej z 1385r.

W 1385 roku w miejscowości Krewo na Litwie delegacja polska i  wielki książę litewski Władysław Jagiełło podpisali dokument unii (związku obu państw: Polski i Litwy). 
Ustalenia:
  • Jagiełło wraz z poddanymi przejdzie na chrześcijaństwo, poślubi Jadwigę i zasiądzie na Polskim tronie.
  • Jagiełło zobowiązał się do odzyskania utraconych przez Polskę ziem. 
W 1386r. Jagiełło przybył do Krakowa, gdzie w czasie chrztu otrzymał imię Władysław, niedługo wziął ślub z Jadwigą i został koronowany na króla Polski. 
Jadwiga i Jagiełło nie pozostawili potomka, po śmierci Jadwigi w 1399r. Władysław miał jeszcze trzy żony, ostatnia urodziła mu dwóch synów. Tym samym Jagiełło zapoczątkował nową dynastię - Jagiellonów.

Polska i Wielkie Księstwo Litewskie

Po unii w Krewie Polska i Litwa zostały połączone tzw. unią personalną, co oznacza, że państwa łączyła osoba władcy. 
Mapa Polski za panowania Władysława II Jagiełły (1386 - 1434).
Źródło: Poznaniak, Wikimedia Commons CC 3.0

Lekcja dostępna na YouTube: 



dr Mariusz Gwardecki

Lekcja historii dla klasy 4 opracowana na podstawie podręcznika Nowa Era "Wczoraj i dziś".
W artykule użyto grafiki zaczerpnięte z portalu PNGWING oraz domeny publicznej.