Historia – nauka o przeszłości

Z Lekcji dowiesz się:

• czym zajmuje się historia;
• kto zajmuje się badaniem przeszłości;
• czym są źródła historyczne.
  

Historia jest nauką, która bada przeszłość - działalność człowieka w przeszłości. Dzięki historii wiemy co wydarzyło się w przeszłości, znamy przyczyny i skutki wydarzeń. 

Żyjący w Starożytnym Rzymie filozof i polityk Cyceron zwykł mawiać, że “historia jest nauczycielką życia” - zgodnie z tym zdaniem, dzięki historii czerpiemy wiedzę o popełnianych przez przodków błędach, co pozwala uniknąć ich w przyszłości.

Badaniem dziejów człowieka zajmują się historycy - celem ich pracy jest opisywanie dziejów: ustalanie przebiegu, przyczyn, skutków i czasu wydarzeń.

Badając i opisując historię wykorzystuje się ciąg: przyczyna→ wydarzenie → skutek

Źródła historyczne

Historycy badając i opisując wydarzenia z przeszłości wykorzystują źródła historyczne - wszystko to, co w przeszłości stworzyli ludzie i co im służyło.

Źródła historyczne dzielą się na: materialne i niematerialne.

• Źródła materialne, pisane to: kroniki, pamiętniki, listy, wspomnienia, życiorysy, dokumenty, zbiory prawy, mapy, napisy na ścianach budowli i nagrobkach.
• Źródła materialne niepisane to: obrazy, rzeźby, budowle, przedmioty codziennego użytku, stroje, broń, zdjęcia i filmy. 
• Źródła niematerialne to: obyczaje, tradycje, przekazy ustne (opowieści).

Baśń, legenda, fakt historyczny

Baśń – opowieść całkowicie zmyślona toczącą się w nieokreślonym miejscu i czasie.

Legenda – opowieść zmyślona, w której pojawiają się nawiązania do wydarzeń historycznych.

Fakt historyczny – wydarzenie, które miało miejsce naprawdę.

W historii ważna jest umiejętność odróżniania wydarzeń prawdziwych od nieprawdziwych, w tym odróżniania postaci historycznych od bohaterów baśniowych i legendarnych:

• Postać historyczna – osoba, która naprawdę kiedyś żyła.
• Postać baśniowa – osoba całkowicie zmyślona.
• Postać legendarna – osoba zmyślona lub taka, co do której nie ma pewności, że żyła kiedyś naprawdę. Czyny postaci legendarnej nawiązują do wydarzeń historycznych.

Archeologia

Archeologia - nauka zajmująca się poszukiwaniem i bezpośrednim badaniem źródeł historycznych znajdujących się w ziemi, na ziemi lub  w wodzie. 

Archeolodzy w poszukiwaniu źródeł historycznych prowadzą prace wykopaliskowe odsłaniając kolejne warstwy ziemi. Każdy wydobywany przedmiot zostaje oczyszczony, zmierzony i opisany. 

Lekcja dostępna na YouTube: 

dr Mariusz Gwardecki

Lekcja historii dla klasy 4 opracowana na podstawie podręcznika Nowa Era "Wczoraj i dziś".

W artykule użyto grafiki zaczerpnięte z portalu PNGWING oraz domeny publicznej.