Skąd się wzięły horoskopy i znaki zodiaku?

Choć duża część ludzi się do tego nie przyznaje, wielu z nas czyta horoskopy – jedni w nie wierzą, drudzy czytają z ciekawości, jeszcze inni dla zabawy. Słowo „horoskop” pochodzi z połączenia dwóch greckich wyrazów: „oro” – godzina oraz „skopeo” -obserwować. Z pierwotnego założenia na podstawie obserwacji daty i godziny narodzin danej osoby a także jej miejsca starano się określić jej zdolności, charakter i możliwości. Dane te astrologowie zestawiali z analizą symbolicznej mapy nieba, tzw. znaki zodiaku odnoszą się do określonych gwiazdozbiorów, których nazwy na nocnym niebie ustalili Sumerowie wiele tysięcy lata temu.

Początki znaków zodiaku i horoskopów

Już w czasach starożytnych próbowano poznać wpływ gwiazd na losy świata i ludzi. Nazwy znaków zodiaku pochodzą od nazw nadanych im przez Sumerów ok 3-4 tysiące lat temu. W oryginale było ich więcej niż 12 – na pomysł ograniczenia ich do tej liczby wpadli Babilończycy ok. 500 lat p.n.e. Niektóre rozległe gwiazdozbiory trzeba było „okroić” – np. w ten sposób część konstelacji skorpiona została przypisana Wadze. Układanie horoskopów wynikało z odwiecznej ciekawości człowieka, który zawsze chciał wiedzieć co czeka go w przyszłości. W Mezopotamii astrologia cieszyła się zatem szerokim uznaniem. Według podziału babilońskiego funkcjonuje 12 znaków:

Koziorożec – osoby urodzone między 22 grudnia a 19 stycznia;
Wodnik – osoby urodzone między 20 stycznia a 18 lutego;
Ryby – osoby urodzone między 19 lutego a 20 marca;
Baran – osoby urodzone między 21 marca a 19 kwietnia;
Byk – osoby urodzone między 20 kwietnia a 20 maja;
Bliźnięta – osoby urodzone między 21 maja a 20 czerwca;
Rak – osoby urodzone między 21 czerwca a 22 lipca;
Lew – osoby urodzone między 23 lipca a 22 sierpnia;
Panna – osoby urodzone między 23 sierpnia a 22 września;
Waga – osoby urodzone między 23 września a 22 października;
Skorpion – osoby urodzone między 23 października a 21 listopada;
Strzelec – osoby urodzone 22 listopada a 21 grudnia;

Obecnie postuluje się także istnienie 13 znaku zodiaku – Wężownika, dla osób urodzonych między 29 listopada a 17 grudnia – znak ten wpisuje się zatem pomiędzy Skorpiona i Strzelca. Podział na 13 znaków zodiaku przesuwa także daty urodzeń pozostałych znaków.

W różnych kulturach aspekt „patronatu” jakiejś wyższej siły nad osobami urodzonymi w danym czasie wyglądał różnie.

Egipcjanie wierzyli, że nad osobami urodzonymi w konkretnym czasie sprawują opiekę właściwi bogowie:

Thot – bóg mądrości i księżyca patronował osobom urodzonym pomiędzy 15 a 31 stycznia;
Amon – bóg płodności i urodzaju opiekował się urodzonymi pomiędzy 1 a 14 lutego;
Hathor – bogini miłości i radości opiekowała się urodzonymi pomiędzy 15 lutego a 31 marca;
Sebek – bóg siły opiekował się urodzonymi pomiędzy 1 kwietnia a 14 maja;
Ozyrys – bóg odrodzonego życia i śmierci opiekował się urodzonymi między 15 maja a 30 czerwca;
Ptah – najwyższy z bogów, stwórca; czuwał nad osobami urodzonymi pomiędzy 1 lipca a 15 sierpnia;
Horus – bóg opiekujący się egipskimi faraonami oraz osobami urodzonymi pomiędzy 16 sierpnia a 15 września;
Neftyda – bogini śmierci patronka osób urodzonych pomiędzy 16 września a 31 października;
Anubis – bóg życia pozagrobowego, opiekun osób urodzonych pomiędzy 1 listopada a 30 grudnia;
Izyda – patronka rodzin i osób urodzonych pomiędzy 31 grudnia a 14 stycznia;

Horoskop chiński nie przywiązuje wagi do miesięcy – lecz lat – podzielony jest na cykle trwające lat 12. Każdego roku zmienia się główny zwierzęcy patron, któremu przypisuje się konkretne cechy. Wyróżnia się 12 chińskich znaków zodiaku:

Szczur – ten znak mają urodzeni w latach: 1924, 1936, 1948, 1960, 1972, 1984, 1996, 2008 i tak co kolejne 12 lat;
Bawół – ten znak mają urodzeni w latach: 1925, 1937, 1949, 1961, 1973, 1985, 1997, 2009 i tak co kolejne 12 lat
Tygrys – ten znak mają urodzeni w latach: 1926, 1938, 1950, 1962, 1974, 1986, 1998, 2010 i tak co kolejne 12 lat
Królik – ten znak mają urodzeni w latach: 1927, 1939, 1951, 1963, 1975, 1987, 1999, 2011 i tak co kolejne 12 lat
Smok – ten znak mają urodzeni w latach: 1928, 1940, 1952, 1964, 1976, 1988, 2000, 2012 i tak co kolejne 12 lat
Wąż – ten znak mają urodzeni w latach: 1929, 1941, 1953, 1965, 1977, 1989, 2001, 2013 i tak co kolejne 12 lat
Koń – ten znak mają urodzeni w latach: 1930, 1942, 1954, 1966, 1978, 1990, 2002, 2014 i tak co kolejne 12 lat
Koza – ten znak mają urodzeni w latach: 1931, 1943, 1955, 1967, 1979, 1991, 2003, 2015 i tak co kolejne 12 lat
Małpa – ten znak mają urodzeni w latach: 1932, 1944, 1956, 1968, 1980, 1992, 2004, 2016 i tak co kolejne 12 lat
Kogut – ten znak mają urodzeni w latach: 1933, 1945, 1957, 1969, 1981, 1993, 2005, 2017 i tak co kolejne 12 lat
Pies – ten znak mają urodzeni w latach: 1934, 1946, 1958, 1970, 1982, 1994, 2006, 2018 i tak co kolejne 12 lat
Świnia – ten znak mają urodzeni w latach: 1935, 1947, 1959, 1971, 1983, 1995, 2007, 2019 i tak co kolejne 12 lat

Dla osób urodzonych od 1 stycznia do 27 stycznia należy odjąć jeden rok. Antyczni chińscy astrologowie używali również nazw żywiołów w odniesieniu do 5 głównych planet, z którymi je wiązali:

Wenus – metal (złoto)
Jowisz – drewno
Merkury – woda
Mars – ogień
Saturn – ziemia

Zgodnie z astrologią chińską przeznaczenie człowieka ustalane jest poprzez pozycję głównych planet, pozycję Słońca, Księżyca, komet, znaku zodiaku oraz czasu, w którym dana osoba się urodziła.

Horoskop celtycki to wynalazek druidów – celtyckich kapłanów, którzy związani z natura żyli w lasach. Przyszłość siata i człowieka odczytywali z obserwacji przyrody. Drzewa uznawali za bóstwa – na nich opiera się celtycki horoskop:

Jodła – osoby urodzone między 2 a 11 stycznia i 5 a 14 lipca;
Wiąz – osoby urodzone między 12 a 24 stycznia i 15 a 25 lipca;
Cyprys – osoby urodzone między 25 stycznia a 3 lutego i 26 lipca a 4 sierpnia;
Topola – osoby urodzone między 4 a 8 lutego i 5 a 13 sierpnia;
Cedr – osoby urodzone między 9 a 18 lutego i 14 a 23 sierpnia;
Sosna – osoby urodzone między 19 a 29 lutego i 24 sierpnia a 2 września;
Wierzba – osoby urodzone pomiędzy 1 a 10 marca i 3 a 12 września;
Lipa – osoby urodzone pomiędzy 11 a 20 marca i 13 a 22 września;
Dąb – osoby urodzone 21 marca;
Brzoza – osoby urodzone 24 czerwca;
Oliwka – osoby urodzone 23 września;
Leszczyna – osoby urodzone między 22 a 31 marca i 24 września a 3 października;
Jarzębina – osoby urodzone między 1 a 10 kwietnia i 4 a 13 października;
Klon – osoby urodzone między 11 a 20 kwietnia i 14 a 20 października;
Orzech – osoby urodzone między 21 a 30 kwietnia i 21 października a 2 listopada;
Jaśmin – osoby urodzone między 1 a 14 maja i 3 a 11 listopada;
Kasztanowiec – osoby urodzone między 15 a 24 maja i 12 a 21 listopada;
Jesion – osoby urodzone między 25 maja a 3 czerwca i 22 listopada a 1 grudnia;
Grab – osoby urodzone między 4 a 13 czerwca i 2 a 11 grudnia;
Śliwa – osoby urodzone między 14 a 23 czerwca i 12 a 22 grudnia;
Buk – osoby urodzone 23 grudnia;
Jabłoń – osoby urodzone między 24 grudnia a 1 stycznia i 25 czerwca a 4 lipca;

Swój horoskop posiadali także Majowie, który znani są nam także przez kalendarz kończący się w grudniu 2012 roku. Kalendarz majów dzielił się na 18 miesięcy – tyle też było „znaków zodiaku”. Majowie przypisywali osobom urodzonym w danym czasie konkretny kamień:

Malachit – osoby urodzone pomiędzy 10 a 31 stycznia;
Turkus – osoby urodzone pomiędzy 1 a 21 lutego;
Onyks – osoby urodzone pomiędzy 22 lutego a 13 marca;
Diament – osoby urodzone pomiędzy 14 marca a 2 kwietnia;
Rubin – osoby urodzone 3 a 22 kwietnia;
Szafir – osoby urodzone 23 kwietnia a 12 maja;
Agat – osoby urodzone pomiędzy 13 maja a 1 czerwca;
Chalcedon – osoby urodzone pomiędzy 2 a 21 czerwca;
Selenit – osoby urodzone pomiędzy 22 czerwca a 11 lipca;
Szmaragd – osoby urodzone pomiędzy 12 a 31 lipca;
Topaz – osoby urodzone pomiędzy 1 a 20 sierpnia;
Jadeit – osoby urodzone pomiędzy 21 sierpnia a 9 września;
Karneol – osoby urodzone pomiędzy 10 a 29 września;
Lazuryt – osoby urodzone pomiędzy 30 września a 19 października;
Opal – osoby urodzone pomiędzy 20 października a 8 listopada;
Akwamaryn – osoby urodzone pomiędzy 9 a 28 listopada;
Koral – osoby urodzone pomiędzy 29 listopada a 18 grudnia;
Ametyst – osoby urodzone pomiędzy 19 grudnia a 7 stycznia.

Znaki zodiaku i horoskopy odnoszą się nie tylko do jednostek – osób urodzonych w konkretnym czasie. Współcześnie układa się wiele horoskopów związanych z przyjaźnią, pracą, miłością , w których próbuje się odpowiedzieć na pytanie na przykład – partnerzy jakich znaków zodiaku stanowić będą najbardziej udany związek.

Jak tworzone są horoskopy?

Osoby, które wierzą w horoskopy twierdzą, że działają i sprawdzają się. Współczesna nauka mówi o ich „pozornej skuteczności”. w praktyce dzieje się tak, ponieważ osoby, które je układają – wiedzą jak to robić. Pierwszą zasadą jest pochlebstwo. Większość przepowiedni bazuje na ludzkiej nadziei i skłonności do wiary w dobrą przyszłość. Jak potwierdzają badania, niemal wszyscy przeceniamy szansę dobrych wydarzeń w naszym życiu – nie doceniając jednocześnie ryzyka niepowodzeń i tragedii. Ludzie jednak nie są tacy naiwni by uwierzyć w same pochlebstwa – szczególnie współcześnie, kiedy rośnie odsetek osób dobrze wykształconych. z tej przyczyny drugą zasadą jemy obok pochlebstwa umieszczenie jakiegoś negatywnego zdarzenia lub efektu ryzyka /wysiłku – najlepiej mało znaczącego – np. „odniesiesz zawodowy sukces ale musisz się postarać”. Kolejna zasada to umieszczanie w horoskopie ogólnych informacji – tak aby pasowały do możliwe najszerszego grona osób. Co więcej, czytając horoskop na temat znaku jaki posiadamy sami, podświadomie doszukujemy się w nim związku ze swoja osobą. Nawet horoskopy szczegółowe podają takie szczegóły, które w zadziwiający sposób również pasują do wielu osób, np. „twoje sny w ostatnim czasie nie są bez znaczenia”, „szef doceni ostatnio realizowany projekt” itp.

Naukowy punkt widzenia

Horoskopami, znakami zodiaku, wpływem ciał niebieskich na losy świata i ludzi zajmuje się astrologia – z j. greckiego: ástron + lógos = „nauka o gwiazdach”. Do XVIII wieku astrologowie cieszyli się szacunkiem i zaufaniem władców i szlachty- zwłaszcza jeżeli przepowiadali pomyślność, wówczas sama astrologia miała oficjalny status nauki. Od XVIII wieku jednak pozycja astrologii zaczęła słabnąć, uznano ją za pseudonaukę i w takim stanie funkcjonuje do dziś. Wykazano bowiem, że założenia astrologii się nie sprawdzają, a horoskopy są jedynie pozornie skuteczne – co tłumaczy się tzw., efektem Barnuma (obserwacja, że ludzie uznają za bardzo trafne opisy własnej osobowości, które faktycznie stanową ogólne zestawienie danych odnoszące się do znacznej grupy ludzi) i błędami poznawczymi. Według wielu naukowców z dziedziny astrofizyki, m.in – prof. Marka Abramowicza postulowana przez astrologię możliwość wyjaśniania zachowań ludzi poprzez oddziaływanie specyficznego układu ciał niebieskich jest całkowicie wykluczona. Co więcej, jak twierdzi profesor: „rozpowszechnianie informacji o takich możliwościach jest społecznie szkodliwe – uczy pogardy dla kultury.”

Postulowane przez astrologię szczegółowe oddziaływanie układów ciał niebieskich na ludzi nie tylko spotyka się z krytyką naukowców ale nie znajduje żadnego potwierdzenia w nauce, żadne z prowadzonych badań nie potwierdziło jakiegokolwiek wpływu ciał niebieskich na ludzi. Znaczna część astrofizyków i astronomów poczuwa się nawet do naukowego obowiązku przeciwstawiania się propagowaniu w społeczeństwie astrologii.

Także chrześcijaństwo w oparciu o Biblię potępia wszelkie wróżbiarstwo, w tym astrologię. Dodajmy, że w średniowieczu praktyki związane z przepowiadaniem przyszłości, jeśli astrolog nie miał solidnego poparcia u wpływowego władcy mogły zostać uznane za herezję i czary, a sam astrolog mógł skończyć na stosie. Współcześni teolodzy określają astrologię jako „szkodliwy zabobon” który oducza ludzi logicznego myślenia, odbiera ludziom zaufanie do własnych sił a niekiedy nawet podważa zasady moralne pozwalając na szukanie w gwiazdach usprawiedliwienia dla własnych niewłaściwych czynów.

Newscience

Szukaj na tym blogu