Witamina B6 zwana również pirydoksyną należy do grupy witamin dobrze rozpuszczalnych w wodzie. Uczestniczy w wielu istotnych procesach niezbędnych do życia, m.in. bierze udział w przemianie aminokwasów oraz w produkcji czerwonych krwinek. Jest wchłaniana z przewodu pokarmowego i magazynowana w mózgu, wątrobie, nerkach i mięśniach pod postacią fosforanu pirydoksalu. Jaką rolę witamina B6 sprawuje w organizmie? Jakie są przyczyny, objawy i skutki niedoboru tej witaminy? Jak się je leczy?
Funkcje witaminy B6 w organizmie
Witamina B6 ma wiele funkcji:
- uczestniczy w metabolizmie aminokwasów jako koenzym PAL aminotransferazy, syntazy, racemazy, karboksylazy;
- wspomaga aktywność tranferaz, liaz, izomeraz – enzymach, które uczestniczą w procesach metabolizmu azotu;
- bierze udział w przemianie neurotransmiterów, aminokwasów siarkowych oraz w syntezie niacyny z tryptofanu;
- jako koenzym bierze czynny udział w procesach syntezy glikogenu, który jest związkiem zapasowym wielu istotnych narządów;
- jest niezbędna w procesie syntezy neurohormonów: adrenaliny i serotoniny;
- bierze udział w przemianie węglowodanów;
- jest niezbędna dla właściwej czynności układu nerwowego;
- wpływa na proces produkcji krwi;
- chroni przed rozwojem miażdżycy;
- uczestniczy w wielu procesach metabolicznych odpowiedzialnych za przekształcanie kwasów tłuszczowych, m.in.: kwasu arachidonowego (C20) i kwasu linolowego (C18);
- bierze udział w syntezie prostaglandyn, które pełnią ważne dla życia funkcje.
Dzienne zapotrzebowanie na witaminę B6 zależy od wieku i płci. Instytut żywności i żywienia określił je na poziomie:
- dzieci: od 1. do 3. roku życia – 0,5 mg;
- dzieci: od 4. do 6. roku życia – 0,6 mg;
- dzieci: od 7. do 9. roku życia – 1 mg;
- chłopcy: od 10. do 12. roku życia – 1,2 mg;
- chłopcy: od 13. do 18. roku życia – 1,3 mg;
- dziewczęta: od 10. do 18. roku życia – 1,2 mg;
- mężczyźni: od 19. do 50. roku życia – 1,3 mg;
- mężczyźni: powyżej 50 lat – 1,7 mg;
- kobiety: od 19. do 50. roku życia – 1,3 mg;
- kobiety: powyżej 50 lat – 1,5 mg;
- kobiety w ciąży: 1,9 mg;
- kobiety karmiące: 2 mg;
Przyczyny niedoboru witaminy B6
Witamina B6 występuje dość powszechnie. Do jej niedoboru może dojść w wyniku nieprawidłowej diety (często w przypadku niedożywienia), zaburzeń odżywiania (m.in. bulimia i anemia), zaburzeń wchłaniania w przewodzie pokarmowych, w następstwie stosowania antykoncepcji hormonalnej. Na niedobory narażone są również kobiety w ciąży i karmiące piersią.
Objawy niedoboru witaminy B6
Objawy niedoboru pirydoksyny są niejednoznaczne i zróżnicowane. Zależą od wieku, ogólnego stanu zdrowia organizmu, wymiaru niedoboru i czasu jego trwania. Najpoważniejszym skutkiem niedoboru witaminy B6 jest upośledzenie prawidłowego funkcjonowania organizmu. Dochodzi do spadku syntezy białek ustrojowych i kwasów nukleinowych (RNA i DNA), które są niezbędne dla prawidłowego wzrostu i rozwoju. Obserwowane są również zaburzone syntezy hemoglobiny uczestniczącej w transporcie tlen i dwutlenku węgla. Może dojść do poważnych zaburzeń neurologicznych i kamicy nerkowej. Pozostałe objawy niedoboru to:
- obniżony poziom odporności, zwiększona zachorowalność na infekcje wirusowe i bakteryjne;
- osłabienie i wypadanie włosów;
- zmiany w błonach śluzowych i na skórze;
- niedokrwistość;
- drętwienie kończyn;
- nadpobudliwość nerwowa;
- apatia;
- problemy z koncentracją i snem.
Poważne skutki może mieć wstąpienie niedoboru witaminy B6 u dzieci, w najtrudniejszych przypadkach może dojść do opóźnień rozwoju umysłowego, zaburzenia wzrostu i rozwoju, nieprawidłowości w budowie kości i zaburzeń padaczkowych. W przypadku niemowląt występuje drażliwość i płaczliwość.
Dieta
Witamina B6 występuje dość powszechnie – stąd trudno o jej niedobór. Znajdziemy ją zarówno w produktach pochodzenia zwierzęcego jak i roślinnego. Największe pokłady znajdują się w drożdżach piwowarskich, otrębach pszennych, ryżu brązowym, kaszy gryczanej, orzechach włoskich i laskowych, nasionach roślin strączkowych, kiełkach pszenicy, mleku i jego przetworach (np. sery, kefir, jogurt, twarożki), rybach, drobiu, wieprzowinie, wołowinie, owocach (m.in. banany, kiwi, pomarańcze, truskawki, porzeczki, maliny), warzywa (m.in. kapusta, marchew, brokuł, brukselka).
Spożywając produkty warto zwrócić uwagę, że czas i technologia obróbki termicznej wpływa na zawartość witamin. W wyniku mrożenia warzyw i owoców zawartość witaminy B6 może się obniżyć o 15-70%, w czasie gotowania utrata wacha się od 50 do 70%, przemiał zbóż doprowadza do utraty od 50 do nawet 90%. Najkorzystniejszą formą obróbki termicznej produktów (zwłaszcza warzyw) pod kątem zatrzymania witamin jest gotowanie na parze.
Czy możliwy jest nadmiar witaminy B6?
Witamina B6 jest dobrze rozpuszczalna w wodzie, organizm dobrze radzi sobie z wydaleniem jej nadmiarów. Z tych powodów trudno jest doprowadzić do powstania nadmiaru witaminy B6 wyłącznie poprzez dietę. Do nadmiaru dochodzi najczęściej w wyniku niewłaściwej suplementacji. Warto jednak wiedzieć, że nadmiar witaminy B6 może wywołać poważne i nieodwracalne zmiany w naszym organizmie, powoduje:
- słabość mięśni;
- uczucie mrowienia;
- niepewny chód;
- zwyrodnienia tkanki nerwowej;
- nieprawidłowości w gospodarce aminokwasowej.
Diagnostyka i leczenie
Niedobór witaminy B6 wykrywany jest w wyniku przeprowadzenia morfologii krwi – bardzo często w diagnostyce różnych niejednoznacznych dolegliwości lub w trakcie rutynowych badań. W pierwszym kroku lekarz ustala przyczyny wystąpienia niedoboru. Po ich wyeliminowani zaleca się stosowanie zbilansowanej diety, w niektórych przypadkach także suplementację. Wszystkie objawy spowodowane niedoborem witaminy B6 są odwracalna i ustępują po uregulowaniu poziomu witaminy w organizmie.
MG
Źródła:
- medonet.pl
- medme.pl
- medicover.pl
- diag.pl
- portal.abczdrowie.pl
- doz.pl
- wapteka.pl
- mp.pl