Witamina B3 znana jest także jako niacyna, witamina PP lub kwas nikotynowy. Niacyna jest witaminą pełniącą wiele ważnych funkcji – jest odpowiedzialna za prawidłowe funkcjonowanie mózgu i układu nerwowego, bierze udział w syntezie hormonów płciowych. W niewielkich ilościach wytwarzana jest w organizmie, są to jednak ilości niewystarczające; z tej przyczyny należy jej dostarczać wraz z pożywieniem. Jakie funkcje posiada witamina B3 w organizmie? Jakie są przyczyny, objawy i skutki jej niedoboru? jak się je leczy?
Funkcje witaminy B3 w organizmie
Niacyna pełni wiele funkcji i bierze udział w wielu procesach zachodzących w organizmie:
- obniża produkcję cholesterolu LDL w wątrobie, jednocześnie podnosi poziom „dobrego” cholesterolu HDL;
- jest pomocna w leczeniu problemów związanych z gospodarka lipidową (tłuszczową);
- wpływa na funkcjonowanie mózgu i układu nerwowego, jej suplementacja może okazać się pomocna przy problemach związanych z zaburzeniami psychicznymi, w tym ze schizofrenią;
- dba o zdrowie błon śluzowych;
- reguluje prawidłowy metabolizm energetyczny;
- bierze udział w utrzymaniu zdrowej i pięknej skóry;
- niweluje uczucie zmęczenia;
- syntezuje hormony płciowe;
- działa jak naturalny odtruwacz, nasila mechanizmy związane z detoksykacją organizmu;
- bierze udział w produkcji insuliny i procesie wydzielania kwasu żołądkowego;
- wpływa na odporność organizmu, poprawia zdolność komórek do zabijania bakterii;
- uczestniczy w produkcji krwinek czerwonych, poprawia ukrwienie;
- wpływa na metabolizm białek i węglowodanów;
- zapobiega miażdżycy;
- pomaga obniżyć ciśnienie krwi;
- hamuje powstawanie wolnych rodników;
- wykazuje działanie ochronne przed promieniowaniem UV;
- poprawia zdolność do utrzymania erekcji u mężczyzn z umiarkowanymi lub ciężkimi zaburzeniami erekcji;
- zwiększa aktywność mitochondriów w jądrze półleżącym – rejonie mózgu, który odpowiedzialny jest za odczuwanie przyjemności, może dodawać pewności siebie.
Witamina B3 odgrywa także ważna role w medycynie. W dawkach przekraczających 1g na dobę stosuje się ja jako środek leczniczy w leczeniu miażdżycy. Wspomaga leczenie trądziku i przebarwień skórnych. Stosuje się ją także do kremów łagodzących stany zapalne i łuszczenie się naskórka. Może być wykorzystywana jako środek wspomagający w leczeniu chorób nowotworowych. Pozytywnie wpływa na leczenie objawów zapalenia stawów, może przyczynić się do zwiększenia ich ruchowości.
Dzienne, zalecane spożycie witaminy B3 zależy od płci i wieku, zostało określone przez Instytut Żywności i Żywienia na następującym poziomie:
- dzieci: od 1. do 3. roku życia – 6 mg;
- dzieci: od 4. do 6. roku życia – 8 mg;
- dzieci: od 7. do 9. roku życia – 12 mg;
- chłopcy: od 10. do 12. roku życia – 12 mg;
- chłopcy: od 13. do 18. roku życia – 16 mg
- dziewczęta: od 10. do 12. roku życia – 12 mg;
- dziewczęta: od 13. do 18. roku życia – 14 mg;
- mężczyźni: 16 mg;
- kobiety: 14 mg;
- kobiety w ciąży: 18 mg;
- kobiety karmiące – 17 mg;
Przyczyny niedoborów witaminy B3
Ze względu na powszechne występowanie w pożywieniu, trudno o wystąpienie niedoboru witaminy niacyny. Stan ten możliwy jest najczęściej w wyniku niedożywienia. Do powstania niedoborów przyczynia się także alkoholizm, długotrwałe przyjmowanie leków na gruźlicę, choroby ograniczające wchłaniania z jelit i nerek.
Objawy i skutki niedoboru witaminy B3
Najpoważniejszym skutkiem niedoboru niacyny jest rozwój choroby zwanej pelagrą, która objawia się:
- zaczerwienioną i szorstką skórą – szczególnie w miejscach narażonych na promienie słoneczne;
- pęcherzami, które po pęknięciu zamieniają się we wrzodu;
- przebarwieniami (ciemnobrązowymi plamami) w okolicach dłoni, twarzy i szyi;
- złuszczeniami naskórka;
- stanami zapalnymi jamy ustnej i języka;
- zaburzeniami układu pokarmowego, występują częste biegunki;
- zapaleniem nerwów, zaburzeniami układu nerwowego i zaburzeniami psychicznymi.
Powyższe objawy chorobowe są także objawami niedoboru witaminy B3 – nasilają się wraz z pogłębiającym się niedoborem.
Dieta
Niacyna jest witaminą dość powszechnie występująca w żywności. znajdziemy ją w mięsie i przetworach mięsnych, mięsie wieprzowym i drobiowym, wątrobie, ziemniakach, produktach zbożowych, serach dojrzewających i topionych, śmietanie, jajach kurzych, kefirze, jogurcie naturalnym, mleku, płatkach kukurydzianych, jabłkach, pomarańczach, truskawkach, makaronie, brokułach, bananach, kiwi, morelach, serach twarogowych.
Czy możliwy jest nadmiar witaminy B3?
Wystąpienie nadmiaru niacyny możliwe jest po przyjęciu dawki witaminy B3 większej niż 35mg w ciągu dnia. W praktyce oznacza to, że trudno w naturalny sposób prowadzić taką ilość witaminy do organizmu. Nadmiar spowodowany jest najczęściej przyjmowaniem na własną rękę suplementów diety. Mogą wystąpić wówczas: zaczerwienienie skóry, świąd, przesuszenie skóry, mdłości, wysypka, hiperglikemia, arytmia, bóle brzucha. Długotrwały i znaczny nadmiar może przyczynić się także do wystąpienia marskości wątroby.
Diagnostyka i leczenie
Niedobór witaminy B3 wykrywany jest w wyniku przeprowadzenia morfologii krwi – najczęściej w diagnostyce problemów skórnych. W pierwszym kroku lekarz ustala przyczyny wystąpienia niedoboru. Po ich wyeliminowani zaleca się stosowanie zbilansowanej diety, w niektórych przypadkach także suplementację. Większość objawów spowodowanych niedoborem witaminy B3 w tym pelagra jest odwracalna i ustępuje po uregulowaniu poziomu witaminy w organizmie.
MG
Źródła:
- medonet.pl
- medme.pl
- medicover.pl
- diag.pl
- portal.abczdrowie.pl
- doz.pl