W ostatnich latach coraz częściej stawiana jest diagnoza insulinooporności. Może ona bezpośrednio poprzedzać stan przed cukrzycowy, cukrzycę typu 2 czy też cukrzycę kobiet ciężarnych. Schodzenie powiązane jest z Insuliną – hormonem produkowanym przez trzustkę, której głównym zadaniem jest regulacja prawidłowego poziomu glukozy we krwi -zwłaszcza po spożyciu posiłku. Pod jej wpływem cząsteczki glukozy (nośnika energii) są transportowane do komórek organizmu wraz z krwią. W insulinooporności organizm nie potrafi spożytkować insuliny a komórki organizmu tracą na nią wrażliwość. We krwi utrzymuje się podwyższony poziom insuliny, co powoduje aktywność kolejnego hormonu – glukagonu odpowiadającego za procesy spalania zgromadzonych zasobów energii pod postacią tkanki tłuszczowej. Zaburzenie prowadzi więc o otyłości i nadwagi. Przyczyn insulinooporności jest wiele, jedną z nich jest np. palenie tytoniu, także bierne palenie: substancje chemiczne zawarte w dymie tytoniowym mogą wywołać insulinooporność – jest to szczególnie niebezpieczne dla osób palących już chorych na cukrzycę. Powstała u nich insulinooporność może prowadzić do śmierci lub śpiączki: poziom cukru będzie rósł, a organizm nie będzie reagował na podawaną insulinę. Do pozostałych przyczyn należą: niski poziom aktywności fizycznej, nadmiar kortyzolu w organizmie, przyjmowanie niektórych leków, uwarunkowania genetyczne.
Objawy
Objawy towarzyszące insulinooporności nie są jednoznaczne i specyficzne – łatwo je zbagatelizować i pomylić, co często utrudnia i wydłuża prawidłową diagnozę. Podstawowym objawem jest nadwaga i otyłość – zwłaszcza otyłość brzuszna. Towarzyszy temu trudność w zrzuceniu zbędnych kilogramów nawet podczas stosowania restrykcyjnej diety i aktywności fizycznej. Chorzy skarżą się też, na utrzymujący się stale apetyt i ciągłą ochotę na przekąski (zwłaszcza słodkie) nawet bezpośrednio po spożyciu obfitego posiłku. Taki stan jest spowodowany ciągłym niedoborem glukozy w komórkach ciała. Ponadto obserwuje się problemy z prawidłowym ciśnieniem tętniczym, bóle głowy, ciągłe zmęczenie, senność, problemy z zasypianiem oraz zaburzenia koncentracji.
Diagnoza i leczenie
Zdiagnozowanie insulinooporności wymaga przeprowadzenia wielu badań. Do podstawowych, które powinien zlecić już lekarz rodzinny należy wykonanie badania poziomu glukozy na czczo, poziomu insuliny we krwi oraz testu na tolerancję glukozy OGTT. Lekarz może również zlecić wykonanie badania profilu lipidowego oraz badania na Hs-CRP. Leczenie opiera się o ścisła dietę – całkowitą zmianę nawyków żywieniowych, znaczne zwiększenie aktywności fizycznej oraz zapewnienie należytej ilości odpoczynku i snu w ciągu dnia.
Dieta w Insulinooporności
Jak każda dieta, również ta w insulinooporności wiąże się z ograniczeniami. Oto lista tego, czego nie można jeść:
- należy ograniczyć do całkowitego minimum spożycie cukrów prostych – w tym syropu glukozowo-fruktozowego. Należy uważnie czytać etykiety kupowanych produktów (syrop obecny jest m.in w słodkich napojach i sokach);
- całkowicie zabronione jest spożywanie wyrobów cukierniczych o wysokiej zawartości cukru oraz o niskiej zawartości błonnika: ciastka, ciasteczka, białe pieczywo, rogaliki, drożdżówki;
- Odstawić należy wszystkie produkty wysoko przetworzone: gotowe produkty mrożone, fast-foody;
- Wysoce niewskazane są wszystkie produkty sztucznie dosładzane: np. słodkie jogurty.
Jak się odżywiać?
- Przede wszystkim należy jeść mniej i częściej: 4-5 posiłków w ciągu dnia;
- Należy zapoznać się z tabelą klasyfikująca żywność według indeksu glikemicznego i spożywać tylko produkty o niskim indeksie glikemicznym – bogate w błonnik, np. pełnoziarniste pieczywo, otręby, brązowy ryż, płatki zbożowe, kasza pęczak lub gryczana;
- Zalecane jest spożywanie dużych ilości warzyw – najlepiej surowych;
- Spożywając owoce należy jeść je maksymalnie 2 razy dziennie, najlepiej surowe, należy tez wybierać owoce mniej dojrzałe;
- Niezwykle korzystny wpływ na leczenie insulinoodporności mają kwasy tłuszczowe Omega-3, warto zatem spożywać: ryby morskie, nasiona, pestki, orzechy, olej lniany i rzepakowy;
- Należy też zwiększyć obecność białka w diecie, spożywając: chude mięso, jaja, mleko, produkty mleczne (kefiry, jogurt naturalny, chudy twaróg).
MG