Czy możliwy jest transfer pamięci?



Mózg i funkcje, które spełnia do dziś fascynują badaczy z całego świata w wielu dziedzinach. Wciąż wiemy o nim wiele, posiadamy wiele pytań, na które wciąż poszukujemy odpowiedzi. Jednym z bardziej interesujących zagadnień jest ludzka pamięć i wspomnienia. Wielu zadaje sobie wciąż pytanie, czy możliwe jest odczytanie danych zawartych w mózgu? I dalej – czy możliwy jest transfer pamięci?

Okazuje się, że badania nad tym, czy wspomnienia mogą być przenoszone z jednej osoby na drugą, są zakorzenione w badaniu płazińców znanych jako planarianie. Chociaż są długości mniejszej niż centymetr, posiadają bogaty i kontrowersyjny wkład w poznawanie pamięci. Wszystko zaczęło się w 1955 roku, kiedy biopsycholog James McConnell i jego kolega Robert Thompson opublikowali badanie „Classical Conditioning in the Planarian”. Co zaskakujące, McConnell i Thompson wykazali, że te małe robaki, mniejsze niż rozmiar paznokcia, mogą się uczyć. Łącząc światło ze wstrząsem elektrycznym, który powoduje, że robaki kurczą się w samoobronie, naukowcy odkryli, że w końcu planarianie nauczyli się kojarzyć światło z szokiem i kurczyli się w odpowiedzi na światło nawet w przypadku braku wstrząsu. Wyniki te zostały później potwierdzone przez innych badaczy (Halas i in., 1962), następne badanie McConnella było bardziej kontrowersyjne.

Pamięć poza mózgiem

Planarianie posiadają zdolność do regeneracji części swojego ciała. Posiadają jednak scentralizowany układ nerwowy – głowę i mózg. Najbardziej zaskakujący jest fakt, że w przeciwieństwie do gekonów (są zdolne do zregenerowania ogona, umrą jednak jeśli odetnie im się głowę), planarianie zdolne są zregenerować nie tylko swoją głowę, lecz nawet 90% odciętego ciała – z czubka ogona odrośnie nowa głowa i ciało. Z perspektywy filozofii można spytać – czy „odrośnięty” planarianin nadal jest tym samym? Czy nadal ma te same wspomnienia? McConnell i jego współpracownicy wykazali w 1959 roku, że planarianin, który traci głowę nadal zachowuje zgromadzoną wiedzę. Pamięć zatem w jakiś sposób utrzymuje się nawet po utracie centralnego ośrodka nerwowego. Odkrycia te zostały potwierdzone w 2013 roku (Shomrat, Levin). Powszechnie wiadome jest, że wspomnienia przechowywane są w mózgu, stąd odkrycie wywołało burzę w świecie nauki.

Transfer pamięci

Następne badanie McConnella (1962) nosiło tytuł “Memory Transfer via Cannibalism in Planaria”. Mc Connell chciał sprawdzić teorię transferu pamięci. Planarianie, który nie nauczyli się strachu przed światłem (związanego ze wstrząsem) karmione były osobnikami, u których wytrenowano tę Co prawda, nie nastąpił natychmiastowy transfer tej „umiejętności”, jednakże planarianie karmione w ten sposób nauczyły się jej znacznie szybciej niż pozostałe osobniki. Na tej podstawie McConnell był przekonany, że wspomnienia muszą być przechowywane w ciele, a to oznacza, że możliwe jest przenoszenie wspomnień z jednego organizmu do drugiego. W tym miejscu można przywołać znaną grę „Assassin’s Creed”, w której jeden z głównych wątków fabularnych dotyczy odczytywania wspomnień przodków z materiału DNA. Czy to faktycznie możliwe? Wydaje się, że nie, jednak McConnell wierzy, że wspomnienia przechowywane są w RNA (organiczny związkach chemicznych z grupy kwasów nukleinowych, które przekazują informacje zawarte w DNA). W 1964 r. Arlene Hartly wraz ze swoimi współpracownikami powtórzyła badanie McConnella potwierdzając, że planarianie żywiący się „przeszkolonymi” planarianami potrafią szybciej uczyć się pewnych informacji. Naukowcy byli zdania, że efekt ten jest nie tyle związany z przekazywaniem pamięci co przenoszeniem informacji dla niej istotnych.

Jak naprawdę przechowywana jest pamięć?

Wspomniane wyżej badania zapoczątkowały interesujące kierunki bdań polegające na wstrzykiwaniu RNA do planarian (Jacobson, 1966), szczurów (Rosenblatt, 1966) oraz ślimaków (Bédécarrats, 2018). Odkrycia sugerują, że RNA odgrywa pewną rolę w uczeniu się i pamięci. Naukowcy wprawdzie nie wierzą, że jest to odpowiedź na to, czy i jak pamięć jest przechowywana w ciele, ale może być to fragment wielkiej, ciągłej, tajemniczej układanki. Większość biologów, neuronaukowców i psychologów nadal wierzy, że pamięć jest przechowywana głównie w mózgu, lecz niektórym bezmózgim stworzeniom w jakiś sposób udaje się uczyć i zapamiętywać różne rzeczy. Wszystko to oznacza, że ​​jakkolwiek nasze mózgi i ciała przechowują pamięć, jest to bardzo, bardzo skomplikowane.
Pytanie, czy pamięć można przenieść z jednego organizmu do drugiego obecnie wciąż pozostaje bez jednoznacznej odpowiedzi.

MG

Źródła:

  • A. Omary, Is Memory Transfer Possible?, [w:] psychologytoday.
  • Bédécarrats A., Chen, S., Pearce K., Cai D., Glanzman, D. L., RNA from Trained Aplysia Can Induce an Epigenetic Engram for Long-Term Sensitization in Untrained Aplysia, [w:] eNeuro 5(3) 2018.
  • Corning, W. C., Riccio D., The planarian controversy. Molecular approaches to learning and memory, 1970.
  • Deochand N., Costello M. S., Deochand M. E., Behavioral Research with Planaria, [w:] Perspectives on behavior science 41(2) 2018.
  • Duhaime-Ross A., Memory in the flesh: a radical 1950’s scientist suggested memories could survive outside the brain—and he may have been right, [w:] The Verge 18.03.2018.
  • Halas E. S., James R. L., Knutson C. S.. An attempt at classical conditioning in the planarian, [w:] Journal of comparative and physiological psychology 55(6) 1962.
  • Jacobson A. L., Fried, C., Horowitz S. D., Planarians and memory: I. Transfer of learning by injection of ribonucleic acid, [w:] Nature, 209(5023) 1966.
  • Hartry A., Keith-Lee P., Morton W. D., Planaria: Memory Transfer through Cannibalism Reexamined, [w:] Science 146(3641) 1964.
  • McConnell J. V., Jacobson A. L., Kimble D. P., The effects of regeneration upon retention of a conditioned response in the planarian, [w:] Journal of Comparative and Physiological Psychology 52(1) 1959.
  • McConnell J., Memory transfer via cannibalism in planaria, [w:] Journal of Neuropsychiatry 3 1962.
  • McFarling U. L., Memory Transferred between Snails, Challenging Standard Theory of How the Brain Remembers, [w:] Scientific American.
  • Rosenblatt F., Farrow J. T., Rhine S., The transfer of learned behavior from trained to untrained rats by mean of brain extracts, [w:] Proceedings of the National Academy of Sciences 55(3) 1966.
  • Shomrat T., Levin M., An automated training paradigm reveals long-term memory in planarians and its persistence through head regeneration, [w:] Journal of Experimental Biology 216(20) 2013.
  • Thompson, R., McConnell, J., Classical conditioning in the planarian, Dugesia dorotocephala, [w:] Journal of Comparative and Physiological Psychology 48(1) 1955.